“Qulağımda qaşınma var, sanki içində nəsə tərpənir…”
“Bir tərəfdə eşitmə zəifləyib və nəmli bir axıntı gəlir…”
Belə hallarda ilk ehtimal ediləcək diaqnoz: otomikoz – yəni qulaq göbələyi infeksiyası.
Otomikoz nədir?
Otomikoz (latınca Otomycosis) qulağın – əsasən xarici eşitmə yolunun – göbələk infeksiyası ilə zədələnməsi deməkdir. Bu infeksiyaya əsasən aşağıdakı mikroorqanizmlər səbəb olur:
- Aspergillus niger – ən çox rast gəlinən (qara nöqtəli axıntı ilə tanınır)
- Candida albicans – daha çox ağ-sarı kütlə ilə müşahidə olunur
Statistika və yayılma:
- Tropik və rütubətli iqlimlərdə daha çox yayılıb
- Ən çox 20–50 yaş arası şəxslərdə rast gəlinir
- Su ilə tez-tez təmasda olanlar (üzgüçülər, dəniz həvəskarları) risk altındadır
Qulaq göbələyinin əsas əlamətləri:
- Şiddətli qaşınma – xəstələrin 90%-dən çoxu bunu qeyd edir
- Ağ, qara, sarı və ya yaşıl rəngli ifrazat – göbələyin növündən asılı olaraq dəyişir
- Dolğunluq hissi – qulaq sanki “bağlıdır”
- Səsin zəifləməsi – göbələk kütləsi səsin keçməsinə mane olur
- Xoşagəlməz qoxu və nəmli mühit hissi
- Ağrı (bəzən) və ya toxunmağa həssaslıq
- Tinnitus (cingilti) və başgicəllənmə
Göbələyin yaranma səbəbləri:
1. Qulaqda nəm və rütubət qalması
- Hovuz, duş və ya dənizdən sonra qulaq yaxşı qurudulmayıbsa, göbələk üçün ideal şərait yaranır
2. Qulağın həddindən artıq təmizlənməsi
- Pambıq çubuqlar qulağın təbii qoruyucu turşu balansını pozur, bu da göbələklər üçün “qapı” açır
3. Antibiotik və kortizon istifadəsi
- Uzunmüddətli antibiotiklər və ya steroidlər maye tərkibli mikrofloranı dəyişir – göbələklər aktivləşir
4. İmmunitet zəifliyi və xroniki xəstəliklər
- Şəkərli diabet, allergiyalar, onkoloji xəstəliklər və immunosupressiv müalicələr fonunda
Müalicə üsulları:
1. Qulağın peşəkar təmizlənməsi
- LOR (qulaq-burun-boğaz) həkimi qulaqdakı göbələk qalıqlarını və ifrazatı mikroskopla xüsusi alətlərlə təmizləyir
2. Antifungal (göbələkəleyhinə) dərmanlar
Clotrimazol, Ciclopirox, Nystatin tərkibli qulaq damlaları, Miconazole, Ketoconazole tərkibli kremlər, Fluconazole, Itraconazole tərkibli tabletlər həkim təyinatı üzrə istifadə edilir.
Antibiotik tərkibli damlalar göbələk üçün faydasızdır!
3. Nəzarət və təkrar baxış
- 7–10 gün sonra həkim qulağı yenidən müayinə edir
- Göbələk tam təmizlənməyibsə, təkrar prosedur aparıla bilər
Evdə görülə biləcək tədbirlər
- Qulağı tam quru saxlamaq – çiməndən sonra saç feni ilə aralıdan quruda bilərsən
- Qulaq tıxacları ilə hovuz və dənizdən istifadə
- Zeytun yağı, sirkə və ya spirt tökmə! – bu, göbələk əleyhinə deyil, əksinə dərini zədələyə bilər
- Qulağı ovxalama, qaşıma! – bu infeksiyanı daha da yayır
Necə qarşısını almaq olar?
- Qulağını yalnız kənardan sil, dərin təmizləmədən uzaq dur
- Qulaq dəliyinə nəm girməsin – xüsusilə yay aylarında
- Antibakterial damlaları həkim göstərişi olmadan istifadə etmə
- Əgər diabetin varsa, qanda şəkəri nəzarətdə saxla
Tez-Tez Verilən Suallar
1. Otomikoz təhlükəlidirmi?
Təcili deyil, amma müalicə edilməzsə qulaq pərdəsinə və eşitmə qabiliyyətinə zərər vura bilər.
2. Göbələk niyə təkrar yaranır
Əgər qulaq mühiti rütubətli qalırsa və profilaktik tədbirlər görülmürsə, yenidən infeksiya yarana bilər.
3. Evdə özüm müalicə edə bilərəm?
Xeyr. Göbələk dərinlikdə yerləşə bilər və düzgün dərman seçilməzsə problemi daha da pisləşdirə bilərsən.
4. Uşaqlarda otomikoz olarsa, eyni müalicə aparılır?
Bəli, ancaq doza fərqli olur. Uşaq üçün xüsusi uyğunlaşdırılmış damlalar istifadə olunur.
5. Eşitməm tam bərpa olunacaqmı?
Əgər pərdə zədələnməyibsə və müalicə vaxtında aparılıbsa – bəli, eşitmə tam bərpa olunur.
Nəticə
Qulaq göbələyi – səssizcə başlayıb, ciddi narahatlıq yaradan bir infeksiyadır. Əlamətlərini görən kimi həkimə müraciət etmək, düzgün diaqnoz və müalicə ilə səsini və rahatlığını geri qaytarmaq mümkündür. “Qulaq bizim eşitməyimizdir, amma bəzən bədənimizin dediklərini də eşidən ilk yerdir.”
Doktor Aygün Əliyeva
