Qulaq sadəcə eşitmək üçündür? Əsla!
O, səni qoruyur, tarazlayır, yönləndirir, duyğularını oyadır və… daha nələr!
1. Qulağın səsi eşitməkdən başqa 2 mühüm vəzifəsi var!
Qulaq sadəcə eşitmir. O, həm də:
- Tarazlığımızı saxlayır – iç qulaqda yerləşən vestibulyar sistem (yarımhalqavari kanallar) bədənin hərəkətini, yönünü və sürətini hiss edir.
- Səslərin istiqamətini təyin edir – iki qulaq arasında olan kiçik zaman fərqləri sayəsində səsin haradan gəldiyini başa düşürük.
Ona görə gözünü yumub “kimsə sağda danışır” deyə bilirsən.
2. Beynimiz “eşitdiyini” 0.05 saniyədə tanıyır!
Beyin səsi eşidən kimi onu 0.05 saniyədə tanıyır. Bu, göz qırpımından 10 dəfə sürətlidir!
Məsələn, bir nəfər “salam” deyəndə beynin artıq səsi tanımış, emosiya əlavə etmiş və cavab hazırlamış olur.
3. Ən səssiz yer insanın dözə bilmədiyi məkandır
ABŞ-ın Minnesotadakı Orfield Laboratoriyasında səs keçirməyən bir otaq var. Bu otaqda səslər -9 desibel səviyyəsində “yox” olur.
İnsan burada:
- Öz ürəyinin döyüntüsünü,
- Qan axışını,
- Nəfəs səsini, hətta
- Sümüklərinin hərəkətini eşidir…
Çox adam burada 30 dəqiqədən çox qala bilmir, çünki səssizlik bəzən dəliedicidir.
4. Tarixdə ən yüksək səs – 310 dB!
1883-cü ildə baş verən Krakatoa vulkan partlayışı:
- 5 min kilometr uzaqdan eşidilib,
- Səs 310 dB səviyyəsində olub (bu, təyyarə mühərrikindən 25 dəfə yüksəkdir!)
- Qulağı zədələyən, binaları dağıdan təbii səs şokudur.
Bu səsin gücü ilə bir şəhəri qulaqbatırmaq olardı…
5. Musiqi beyni “səadət hormonu” ilə doldurur
Sevdiyin bir mahnını dinləyəndə beynin dopamin ifraz edir. Bu, insanın:
- Əhvalını yaxşılaşdırır,
- Motivasiya verir,
- Hətta ağrını azaldır!
Musiqi, sanki qulaqlarınla xoşbəxt olmaqdır
6. Körpələr doğulmamışdan əvvəl səsi tanıyır
Ana bətnində körpə 6-cı aydan sonra:
- Ananın səsini eşidir,
- Sevdiyi mahnılara reaksiya verir,
- Doğulanda tanıdığı səslərə gülür, sakitləşir.
Bu səbəbdən bəzi həkimlər doğuş öncəsi musiqi terapiyası məsləhət görürlər.
7. Heyvanlar bizi eşidəndən qat-qat artıq eşidir
| Heyvan | Eşitmə diapazonu (kHz) |
| İnsan | 0.02 – 20 kHz |
| İt | 0.04 – 45 kHz |
| Yarasa | 1 – 200 kHz (!) |
| Delfin | 1 – 150 kHz |
– Delfinlər səs dalğaları ilə bir-birinə “danışır”.
– Yarasa qaranlıqda səsin əksini hiss edib görmədən “görür”.
8. Qulaq izi – barmaq izi qədər unikal
Hər insanın qulaq forması və iç qulaq izləri unikal olduğu üçün, bəzi ölkələrdə qulaq izi biometrik identifikasiya vasitəsi kimi istifadə olunur. Yəni: “Kimin səsi var?” demirlər, artıq “Kimin qulağı var?” deyə bilərlər!
9. Qulağımız heç vaxt yatmır
Yuxuda belə, beynin eşitmə hissəsi tamamilə bağlanmır.
Bu səbəbdən körpə ağlayanda, qapı döyüləndə və ya adın çəkiləndə birdən ayılırsan. Çünki qulağın səni hər an qorumağa hazırdır.
Nəticə:
Qulaq təkcə bir orqan deyil – bu, bədənin radar sistemidir, ruhun pəncərəsidir, yaddaşın səsli günlüyüdür.
Ona görə də eşitməyin dəyərini yalnız itirdikdə yox, eşidə bildiyin hər an anlayaraq yaşa.
Çünki sükut heç vaxt o qədər sarsıdıcı olmamışdı…
Doktor Aygün Əliyeva
